Trong quá trình học tập và rèn luyện, đặc biệt trong các môn võ thuật như Karate, việc lựa chọn và đặt niềm tin vào một người thầy là quyết định quan trọng. Tuy nhiên, làm thế nào để đảm bảo rằng chúng ta không đặt niềm tin sai chỗ?
Thực tế, không có phương pháp duy nhất nào để xác định điều này. Thông thường, chúng ta dựa vào cảm nhận ban đầu về sự đáng tin cậy và chuyên môn của một người thầy để bắt đầu học hỏi. Theo thời gian, nếu nhận thấy có những điểm không đồng thuận hoặc mâu thuẫn với quan điểm cá nhân, chúng ta nên xem xét lại mối quan hệ đó.
Điều quan trọng là không nên liên tục yêu cầu người thầy phải chứng minh kiến thức hay kỹ năng của họ. Hành động này có thể làm suy yếu mối quan hệ sư đồ, vốn dựa trên sự tôn trọng và tin tưởng lẫn nhau. Trong quá trình học Karate, có thể xảy ra tình huống người thầy hướng dẫn một kỹ thuật mà bạn cảm thấy không quen thuộc hoặc khác biệt so với những gì đã biết. Thay vì ngay lập tức nghi ngờ hoặc yêu cầu giải thích chi tiết, hãy cân nhắc đến kinh nghiệm và kiến thức sâu rộng của thầy trong môn võ này. Những sai sót nhỏ, nếu có, không nhất thiết phản ánh toàn bộ năng lực của họ.
Nếu cảm thấy phương pháp giảng dạy không phù hợp, bạn có quyền lựa chọn dừng lại một cách lịch sự. Tranh cãi hoặc yêu cầu thầy chứng minh liên tục không chỉ làm mất thời gian mà còn có thể gây căng thẳng không cần thiết. Nếu sự tin tưởng đã bị lung lay đến mức phải liên tục kiểm tra, có lẽ mối quan hệ sư đồ đó không còn phù hợp.
Trong vai trò người dạy, tôi từng gặp những học viên thường xuyên đặt câu hỏi về hầu hết mọi kỹ thuật được hướng dẫn. Dù việc đặt câu hỏi là tốt, nhưng khi nó trở nên quá mức, sẽ làm gián đoạn tiến trình của lớp học và ảnh hưởng đến những học viên khác. Mỗi lần giải thích, nếu học viên vẫn tiếp tục yêu cầu thêm "bằng chứng", điều này có thể gây mệt mỏi và làm mất đi sự hiệu quả của buổi học. Những học viên như vậy thường không gắn bó lâu dài, vì họ không tìm thấy sự hài lòng trong quá trình học tập.
Vì vậy, hãy xác định rõ ràng: hoặc bạn là học trò, hoặc không. Nếu đã chọn học, hãy đặt niềm tin vào người thầy của mình, ít nhất là cho đến khi có lý do chính đáng để rời đi. Đừng liên tục "kiểm tra" thầy qua những yêu cầu chứng minh hay thách đấu, vì điều đó không mang lại lợi ích thực sự. Tôi từng học với những người thầy lớn tuổi, không còn tham gia đấu tập, nhưng kiến thức và kinh nghiệm của họ là vô giá. Nếu tôi cảm thấy cần phải "thử" họ để xác định giá trị, thì có lẽ tôi chưa thực sự xem họ là thầy.
Như lời Đức Phật đã dạy: "Đừng tin điều gì chỉ vì nghe người ta nói như thế. Đừng tin vào các truyền thống chỉ vì chúng được lưu truyền qua nhiều đời. Đừng tin điều gì chỉ vì đó là dư luận trong quần chúng. Đừng tin điều gì chỉ vì thấy nó được ghi chép trong kinh điển của tôn giáo mình. Đừng tin điều gì chỉ vì căn cứ vào uy tín của các bậc thầy hay tiền bối của mình. Nhưng sau khi quán sát và phân tích, thấy điều gì phù hợp với lý trí và đưa đến sự tốt lành, đem lại lợi ích cho cá nhân và cho tất cả, hãy chấp nhận điều đó và thực hành theo nó."
Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm này. Lòng tin không nên mù quáng, mà cần dựa trên sự quan sát và đánh giá cẩn thận. Nếu nhận thấy người thầy không phù hợp sau quá trình học tập, hãy rời đi một cách tôn trọng và lịch sự. Làm ầm lên hay thể hiện sự thiếu tôn trọng chỉ làm xấu đi hình ảnh của chính bạn.
Hãy là một học trò chân thành và tôn trọng.
Nếu không thể, tốt nhất đừng tham gia và đừng trở thành người gây rối.